×

The scientific name Vipera ammodytes would indicate that this viper is typically sand-dwelling but the reality is that this habitat is unusual for the species. Though it was formally described by LINNÆUS (1758), earlier works portrayed the species in much more detail and explained the curious name. In this context the works of ALDROVANDI (1639) and GESSNER (1589) are discussed. However, they erroneously included Libya in its distribution. That mistaken information might have been caused by confusion with the genus Cerastes, which can possess upward horn-like projections although not on the snout (C. cerastes), and may live in sandy habitats (C. vipera). However, members of Cerastes had already been described in separate entries, so the background for the misinformation cannot be fully explained. Even though GESSNER‘s (1589) Historia Animalium was published nearly half a millennium ago, it is still relevant to link his observa- tions with current field studies. From a trip to the Peloponnese in April 2008, observations on V. ammodytes were made at three localities. The first (Achaia Feneos, northern Peloponnese) being a typical macchie habitat whereas the second (Strofilia, northwestern Peloponnese) was formed by a sandy forest habitat. In the third case one individual was found on a main road on the south-western Peloponnese. In terms of habitat selection, V. ammodytes is a true habitat generalist occurring in a wide range of habitats, also exceptionally in fully sandy habitats.

×

De wetenschappelijke naam Vipera ammodytes zou kunnen doen vermoeden dat deze adder zandige gebieden bewoont. maar dat is echt uitzonderlijk voor de soort. De slang werd formeel beschreven door LINNÆUS (1758), maar oudere werken (ALDROVANDI, 1639; GESSNER, 1589) karakteriseerden haar al gedetailleerder en verklaarden de opmerkelijke naam afdoende. Niettemin, deze auteurs meenden dat de slang ook in Libië in Noord-Afrika voorkwam. Dit kan zijn ten gevolge van verwarring met het genus Cerastes waarvan vertegenwoordigers ook hoorntjes op de kop (maar niet op de snuitpunt) kunnen hebben (C. cerastes), en die in een zandige leefomgeving voor kunnen komen (C. vipera). Echter, vertegenwoordigers van het genus Cerastes werden door de genoemde auteurs al onder aparte trefwoorden behandeld, zodat de verwarring toch niet geheel verklaard kan worden. Het is opmerkelijk dat GESSNER‘s (1589) Historia Animalium, weliswaar haast vijf eeuwen geleden gepubliceerd, nog steeds zinnig in verband gebracht kan worden met huidige veldstudies. Tijdens een uitstapje naar de Peloponnesos in April 2008, namen we V. ammodytes waar op drie verschillende plekken. De eerste (Achaia Feneos, in het noorden van de Peloponnesos) was een typisch macchia habitat, terwijl het tweede (Strofilia, noord- westelijke Peloponnesos) een zandig bosgebied was. Het derde geval betrof een individu gevonden op een hoofdweg in het zuidwestelijk deel van de Peloponnesos. Vipera ammodytes is feitelijk een echte habitatgeneralist die in vele typen terrein kan leven, bij uitzondering zelfs in volledig zandige gebieden.

×

During a visit to Osor on the island Cres, Croatia, in mid August 2016 I photographed one adult Dalmatolacerta oxycephala eating a stink bug of the (family Pentatomidae). Judging from the pertinent literature it is concluded that D. oxycephala eats a wide variety of invertebrates, including scorpions, beetles and possibly even centipedes. Ripe fruit is also eaten. D. oxycephala is comfortable with humans at Osor and in other habitats visited frequently by people, whereas it proves very shy in other habitats. At Osor one Hierophis gemonensis was apparently hunting D. oxycephala in a wall.

×

Tijdens een bezoek in augustus 2016 aan de stad Osor op het eiland Cres (Kroatië) fotografeerde ik een volwassen Dalmatolacerta oxycephala die een stinkwants at uit de familie Pentatomidae. De literatuur over D. oxycephala geeft aan dat de soort allerlei voedsel tot zich neemt, vooral kleinere ongewervelden zoals schorpioenen, kevers, wantsachtigen en mogelijk zelfs grote duizendpoten. Ook rijp fruit staat op het menu. Op plekken waar regelmatig mensen komen, is deze hagedis weinig schuw; voelt zich daarentegen sneller verstoord op andere plaatsen. Te Osor bleek dat de soort waarschijnlijk ook zelf een prooi is want ik zag de slang Hierophis gemonensis achter deze hagedis aangaan in een muur.

×

I experienced six previous bites by venomous snakes in Zaire from 1979–1980 (three by Causus maculatus and one each by Atractaspis irregularis, Naja christyi and Naja melanoleuca), two of which were dry, resulting in effects lasting from two hours to two weeks (WALLACH, 1980a-b). In contrast, the bite by Atheris nitschei in 1981 produced severe consequences lasting up to a year afterwards.

×

Gedurende mijn verblijf in Zaïre van 1979-1980 werd ik zesmaal eerder gebeten door gifslangen (driemaal door Causus maculatus en eenmaal elk door Atractaspis irregularis en Naja christyi en Naja melanoleuca), waarvan er twee geen gif inbrachten en had ik daarvan slechts twee uur tot hooguit twee weken last (WALLACH, 1980a-b). Daarentegen veroorzaakte de beet van Atheris nitschei in 1981 ernstige gevolgen die tot een jaar later nog merkbaar waren